• تفسیر نقاشی کودکان چیست ؟
• چرا نقاشی کودکان در روانشناسی جایگاه ویژه ای دارد ؟
• چگونه می توان از طریق نقاشی به مشکلات کودک پی برد ؟
•  آیا می توان فقط از طریق نقاشی ، کودکان را قضاوت کرد ؟

 

کودکان قصه ی زندگی خود را از راه کلمات بیان نمی کنند . آن ها قدرت کلامی بالایی ندارند در واقع هنوز کلمه هایی که بتواند احساسات درونی آن ها را شرح دهد یاد نگرفته اند . به همین جهت روانشناسی کودک از طریق بازی و نقاشی به بررسی مسائل درونی دنیای کودک می پردازد .

 روانشناسان کودک دریافته اند بسیاری از کودکانی که دچار مشکلات خاصی مانندافسردگی ، اضطراب ، روابط نامطلوب خانوادگی هستند ، نقاشی های متفاوتی نسبت به کودکان معمولی دارند .

 

سن به دست گرفتن مداد در کودکان

بچه ها معمولا از سن یک سالگی مداد و خودکار در دست می گیرند و روی کاغذ خط خطی می کنند بدون این که بتوانند نقاشی مفهوم دار ترسیم کنند ولی کم کم از سنین ۱۸ ماهگی می توانند خط های پیشرفته تری ترسیم کنند و از سن سه سالگی به بعد ، دیگر این خطوط فقط به هدف لذت بردن از حرکت مداد روی کاغذ نیست بلکه با رسم تصاویر ، او احساسات درونی اش را متناسب با آن چه در زندگی تجربه کرده است بروز دهد .

تصویری که کودکان از خود و زندگی شان می کشند با تصویری که آن ها از خودشان در ذهن دارند ، ارتباط مستقیم دارد .

 

چهار نکته ی کلیدی در تفسیر نقاشی کودکان

 در علم روانشناسی کودک ، روانشناس از نقاشی به عنوان ابزار تشخیصی استفاده می کند . اما هرگز ملاک او برای تشخیص مشکل کودک ، صرفا نقاشی نیست . در واقع نقاشی در کنار ابزارهای تشخیصی دیگر مانند مصاحبه ی بالینی و مشاهده و شرح حال والدین به عنوان یک ابزار کمکی می تواند برای روانشناس کودک مورد استفاده قرار گیرد .

کودکانی که نقاشی را به صورت یک مهارت آموزش دیده اند و به اصطلاح کلاس نقاشی می روند ، نقاشی های پیشرفته تری نسبت به کودکان آموزش ندیده می کشند ؛ پس بدیهی است که روانشناس باید تجربه ی قبلی کودک را از نقاشی بداند و با توجه به پیشینه ی آموزشی کودک به شکل محتاطانه تری تفسیر کند .

روانشناس کودک هرگز نباید از روی یک نقاشی در مورد کودک پیش داوری کند ، بلکه برای بررسی علمی و دقیق باید نقاشی کشیدن کودک در حضور روانشناس صورت بگیرد ، مشاهده ی کودک در هنگام نقاشی کشیدن و سوالاتی که درمانگر در خلال نقاشی از کودک می پرسد برای او دارای ارزش بالینی است .

 بازه ی زمانی تفسیر نقاشی کودکان از سن ۵ تا ۱۳ سال است . در فاصله ی این سن نقاشی ها برای ما بار مفهومی دارد و می توان از آن ها تفسیر بالینی دریافت کرد .

نکات مهم و قابل بررسی در نقاشی کودکان

• خطوط نازک و هماهنگ در نقاشی به معنای سازگاری درونی و مطلوب کودک است .
• خطوط مارپیچ نشانه ی پرخاشگری کودک است .
• کودکانی که در زندگی با مشکلات زیادی مواجه شدند ، مثل بچه های طلاق یا آن هایی که مورد کودک آزاری قرار گرفته اند ، معمولا در نقاشی خیلی از رنگ استفاده نمی کنند و اگر هم استفاده کنند بیشتر از رنگ های تیره مثل بنفش و قهوه ای استفاده می کنند و برعکس کودکانی که دارای آرامش درونی هستند از رنگ های متنوع و شاد استفاده می کنند .

 

کودکان خجالتی

کودکان کمرو و خجالتی در گوشه ی کاغذ و در قسمتی محدود از فضای کاغذ و یا بر روی یک تکه کاغذ کوچک نقاشی می کنند ، آن ها در سطح کاغذهای بزرگ خود را گم می کنند و این نشانه ی عدم اعتماد و اطمینان کودک به خود است .

کودکی که چپ دست نیست ولی تمایل زیادی به نقاشی کشیدن از سمت چپ کاغذ دارد می تواند نشانه ی غم و اندوه و گوشه گیر و منزوی بودن او باشد ، به عبارتی ترسیم نقاشی از راست به چپ نشانه ی یک حرکت طبیعی پیش رونده و از چپ به راست نشانه ی یک حرکت واپس رونده ی غیر طبیعی است . البته باید دست برتر کودک در این نکته لحاظ شود .

کودکانی که احساس عدم امنیت می کنند تصویر انسان ها را بسیار کوچک می کشند و برعکس کودکانی که احساس اعتماد و امنیت در آن ها خوب شکل گرفته ، انسان ها را بسیار بزرگ می کشند .

اگر کودک مرتبا نقاشی را پاک می کند ، می تواند نشانه ی ترس و اضطراب درونی باشد .

 

نمادها در نقاشی کودکان

تصویر خورشید بیانگر امنیت و خوشحالی و گرما و به نظر بسیاری از روانشناسان نماد پدر است . کودکی که رابطه ی خوبی با پدر خود دارد خورشید را در حال تابیدن ، خندان و با چشم و ابرو می کشد ولی کودکی که رابطه ی خوبی با پدرش ندارد گاها خورشید را تیره ، و در پشت ابرها پنهان می کند .

اولین کسی که کودک در نقاشی اش می کشد برای ما مهم است . کودکان غالبا ارزنده سازی خود را با اول کشیدن نشان می دهد . کودکی که ابتدا مادر خود را می کشد نشانه یرابطه ی عاطفی صمیمی تر آن دو با هم است .

اگر کودک برای خانه هیچ در و پنجره ای نکشد ، می تواند نشانه ی وابستگی شدید به مادر باشد .

اگر کودک بیشتر بالای صفحه نقاشی کند می تواند بیانگر گسترش تخیلات ، آرمان گرایی ورویا پردازی کودک باشد و اگر بیشتر تمرکز در پایین صفحه باشد می تواند نشانه ی ممنوعیت تخیل در کودک به دلیل سانسورهای بیرونی و یا نشانه هایی از افسردگی و خلق پایین باشد .

اگر از کودک بخواهیم خانواده اش را ترسیم کند ولی او خودش را به دور از خانواده و به شکل جدا افتاده کشید نشانه ی مشکل او در ارتباط عاطفی با پدر و مادر است .

 

مشاوره کودک 

هرگز بدون تخصص نقاشی کودک خود را ارزیابی نکنید . مشاوره ی کودک با علم و شناخت از اصول و مبانی تفسیر نقاشی ، آن را مورد بررسی قرار می دهد .

اگر می خواهید نقاشی کودک خود را تفسیر کنید حتما از روانشناس کودک کمک بخواهید . شما می توانید با برقراری تماس و مشاوره ی تلفنی از تفسیر نقاشی کودک خود و هر نوع روشی در اصول تربیت فرزندان آگاه شوید .